بررسی اثر توسعه مالی بر سرمایه انسانی در ایران

هدف تحقیق حاضر، بررسی تأثیر توسعه مالی در تشکیل سرمایه انسانی ایران طی دوره 1389-1352 می باشد. با توجه به این که توسعه مالی مفهومی گسترده و دارای ابعاد متعددی است، در این تحقیق ابتدا به ایجاد شاخصی چند بعدی از ترکیب چهار شاخص بانکی توسعه مالی شامل نسبت m2 به تولید ناخالص داخلی، نسبت بدهی بخش خصوصی به سیستم بانکی به تولید ناخالص داخلی، نسبت دارایی‏ های بانک مرکزی به تولید ناخالص داخلی و نسبت دارایی‏ های بانک‏ های سپرده‏پذیر به تولید ناخالص داخلی به روش تجزیه به مولفه های اصلی با استفاده از نرم افزار sas پرداخته شده است، سپس با استفاده از روش خود بازگشت با وقفه‏ های توزیعی، اثر توسعه مالی بر سرمایه انسانی مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین به جهت آزمون رابطه علی و معلولی میان توسعه مالی و سرمایه انسانی از آزمون علیت به روش تصحیح خطا استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که توسعه مالی در کوتاه مدت و بلند مدت اثر مستقیم و معنی داری بر سرمایه انسانی می گذارد که میزان اثرگذاری آن در بلندمدت نسبت به کوتاه مدت بیشتر است. همچنین متغیر درآمد سرانه، سهم مخارج آموزشی دولت و نرخ سرمایه گذاری نیز اثر مستقیم و معنی داری بر سرمایه انسانی داشته اند. اما ضریب متغیرهای سرمایه گذاری مستقیم خارجی و درجه باز بودن اقتصاد با علامت منفی و معنی دار در مدل ظاهر شد ه اند. به علاوه ضریب متغیر رشد جمعیت نیز با علامت منفی بر روی سرمایه انسانی تأثیر می گذارد. همچنین نتایج آزمون علیت نشان داد که توسعه مالی در کوتاه مدت و بلندمدت علت سرمایه انسانی می باشد. در حالی که متغیر سرمایه انسانی تنها در بلندمدت توانسته بود بر توسعه مالی موثر باشد. آزمون های ثبات ساختاری cusum و cusumsq نیز نشان می دهند که ضرایب تخمینی در طول دوره مورد مطالعه با ثبات هستند.